Linh mục làm chủ tọa Thánh Lễ và đại diện Chúa Ki-tô để cử hành nghi thức tưởng niệm Người. Vai trò này nổi bật trong nghi thức cử hành, do vị trí đặc biệt và do chức vụ của linh mục (5.7). Linh mục là những người “được thánh hiến theo hình ảnh Chúa Ki-tô, thầy cả Thượng Phẩm vĩnh viễn, để rao giảng Tin Mừng, chăn dắt tín hữu và cử hành việc phụng tự Thiên Chúa với tư cách tư tế đích thực của Tân Ước, và loan báo lời Thiên Chúa cho mọi người.” Họ là những người đàn ông với tuổi đời trên 25, đã lãnh nhận chức thánh sau một thời gian đào tạo ít nhất là 6 năm và sẵn sàng sống độc thân vĩnh viễn (GL 250.1031,1).

Linh mục là thành phần của hàng Giáo Sĩ trong phẩm trật Giáo Hội và hoạt động dưới quyền của các Giám Mục.  Nhiệm vụ cao quý nhất của linh mục là việc thực thi thánh vụ của mình trong Thánh Lễ: Khi linh mục “thay thế Chúa Ki-tô công bố mầu nhiệm của Chúa, kết hợp những ước nguyện của tín hữu vào hy tế của thủ lãnh họ, đồng thời trong hy lễ Thánh Lễ, các ngài hiện tại hóa và áp dụng hy tế duy nhất của Tân Ước là hy vật tinh tuyền của Chúa Ki-tô đã một lần tự dâng hiến lên Chúa Cha cho tới khi Chúa lại đến” (GH 28).

Trong chức vụ chủ tọa của cộng đoàn được triệu tập, linh mục mở đầu và nói lời nhắn nhủ, cũng như ban phép lành và kết thúc Thánh Lễ. Đọc Tin Mừng và diễn giảng còn là nhiệm vụ dành riêng cho linh mục (và phó tế). Ngài cũng đọc hay hát Kinh Tạ Ơn - điểm cao nhất của Thánh Lễ -, và các lời nguyện nguyện nhập lễ, tiến lễ và hiệp lễ. Nhân danh cộng đoàn hiện diện và toàn thể dân thánh, linh mục dâng các lời kinh nguyện lên Thiên Chúa (9tt).

 Khi lãnh nhận bí tích Rửa Tội và Thêm Sức, mọi tín hữu bước vào “hàng tư tế thánh”. Từ hàng ngũ này, Thiên Chúa kêu gọi một số tín hữu và trao cho họ trách nhiệm hướng dẫn cộng đoàn Họ là những người được Đức Ki-tô sai đặt làm mục tử, cũng như chính Người được Cha sai đi như là mục tử (Ga 20,21).

Đức Giê-su đã chọn 12 Tông Đồ để trao cho họ trách nhiệm trong Giáo Hội của Người. Chính Người đã chuẩn bị và đã giao phó cho họ toàn quyền việc phục vụ Lời Chúa (Mt 10,8.40; 18,18). Trong bữa tiệc cuối, Người đã để lại cho họ bí tích Thánh Thể (Lk 22,19). Còn các Tông Đồ cũng đã cầu nguyện và đặt tay trên những người được chọn để họ nối tiếp công việc mà Đức Ki-tô trao ban. Một vài người trong đó mang danh hiệu “kỳ mục” - presbytéros (CVTĐ 14,23; 20,17; Tit 1,5). Các vị trợ thủ thời Giáo Hội tiên khởi này là tiền nhân của thừa tác vụ linh mục ngày nay.          

Nhiệm vụ của linh mục được hiểu là một tham dự vào chức “Thượng Tế” hay “Đấng Trung Gian duy nhất” - là Đức Giê-su (Dt 5,5; Tim 2,5).

Thánh Lễ, cuối cùng là một tác động của chính Chúa Ki-tô và của Giáo Hội. Chính Đức Ki-tô hiện diện qua tác vụ của hi tế: trong Lời của Người và dưới hình bánh rượu. Chính Người giảng, hiệp nhất và thánh hóa.

Lễ đã xong,

chúc anh chị em đi bình an 

Theo truyền thống phụng vụ Rô-ma, Thánh Lễ được kết thúc với lời: “Ita, missa est!” - nghĩa là “Hãy đi, đây là kết thúc!” Tự nguồn gốc, lời này được sử dụng trong lãnh vực dân sự thời Rô-ma như một công thức để kết thúc một buổi họp. Chữ missa được dùng trong Thánh Lễ từ đó. Và dần dần, “lời cuối” này của Thánh Lễ đã trở nên cách gọi cho cả Thánh Lễ, giống như trong nhiều ngôn ngữ Châu Âu: mass, messe.

“Lễ xong, chúc anh chị em đi bình an” là một cách giải thích cho lời kết thúc đó, khi sự từ giã được mang tính hòa giải ấm cúng. Phụng vụ Byzanz cũng mang ý nghĩa tương tự: “Chúng ta về trong bình an.” Vì lời kết thúc Thánh Lễ đã được nối kết với việc ban phép lành từ rất sớm, nên missa được hiểu như là một phép lành Chúa ban cho người tham dự lễ. Ơn lành mà người tham dự lễ đón nhận luôn cũng là một trách nhiệm; missa vì thế được hiểu như một sự sai đi, là missio. Hiểu như vậy, missa không chỉ là kết thúc, mà là một khởi đầu của việc sống chứng nhân. Đời sống của Ki-tô hữu phải là “Thánh Lễ nối dài”: lãnh nhận những hồng ân và Tin Mừng cứu độ của Thiên Chúa để loan báo và chia sẻ cho người khác. Bình an và hiệp nhất phải thành xương thành thịt trong cuộc sống hằng ngày người tham dự Thánh Lễ; khi họ “trở về với công việc tốt lành của mình, vừa ngợi khen và chúc tụng Chúa” (57b).

Sau lời giải tán cộng đoàn, linh mục chủ lễ hôn bàn thờ như trước khi bắt đầu lễ, rồi cùng các người giúp lễ chào kính bàn thờ mà ra về (125). Trong mùa Phục Sinh, lời “Lễ đã xong ...” được nối kết với lời tung hô phục sinh “Ha-lê-lui-a”. Theo tập tục phổ biến, cộng đoàn còn có thể hát một bài kính Đức Mẹ và đọc kinh kết thúc.