Người đọc sách

Từ thế kỷ 10, đọc Kinh Thánh trong nhà thờ là nhiệm vụ của “Thầy Hai”; nghĩa là người đã lãnh “chức thứ hai” trong phẩm trật gồm bốn chức. Đó là: chức giữ cửa, chức đọc sách, chức trừ quỷ và chức giúp lễ. Sau khi canh tân phụng vụ thì chỉ còn lại hai chức: đọc sách và giúp lễ. Chức vụ đọc sách xuất phát từ một nhiệm vụ thi thoảng của các thành viên biết đọc trong cộng đồng Do-thái hay Ki-tô Giáo thời sơ khai (Lc 4,16-20). Cho đến thế kỷ thứ 3, đọc sách là một nhiệm vụ của giáo dân, trước khi trở thành một công việc của giáo sĩ với một nghi thức nhận chức riêng. Đến thế kỷ thứ 5, người đọc sách có chỗ dành riêng trong nhà thờ. Thật vậy, việc này đã là một thành phần trong phụng vụ Ki-tô Giáo trong những thế kỷ đầu, như Giustinus Tử Đạo (+165) tường trình. Hippolyt (+235) cũng đã nhắc đến việc ủy quyền và hướng dẫn người đọc sách.

Ở Tây Phương, các thiếu niên được tuyển chọn cho công việc phụng vụ này từ thế kỷ thứ 4. Đặc biệt tại Ý, Tây Ban Nha, Pháp và Châu Phi, những trường lớp đào tạo riêng được thành lập. Công Đồng Vaison (529) và Toledo (531) cũng khuyên lập các “Trường đào tạo người đọc sách” (schola lectorum) ngay tại các nhà xứ. Tiểu chủng viện của thế kỷ thứ 16 là một nối tiếp truyền thống đó. Sau đó, việc đọc sách trong các nghi thức phụng vụ được các phó tế và trợ tế đảm nhiệm. Ngày nay, mỗi giáo dân có thể thi hành nhiệm vụ đọc các bài từ Kinh Thánh trong phụng vụ. Chỉ có bài Tin Mừng (Phúc âm) là dành cho linh mục hay phó tế.

Linh mục làm chủ tọa Thánh Lễ và đại diện Chúa Ki-tô để cử hành nghi thức tưởng niệm Người. Vai trò này nổi bật trong nghi thức cử hành, do vị trí đặc biệt và do chức vụ của linh mục (5.7). Linh mục là những người “được thánh hiến theo hình ảnh Chúa Ki-tô, thầy cả Thượng Phẩm vĩnh viễn, để rao giảng Tin Mừng, chăn dắt tín hữu và cử hành việc phụng tự Thiên Chúa với tư cách tư tế đích thực của Tân Ước, và loan báo lời Thiên Chúa cho mọi người.” Họ là những người đàn ông với tuổi đời trên 25, đã lãnh nhận chức thánh sau một thời gian đào tạo ít nhất là 6 năm và sẵn sàng sống độc thân vĩnh viễn (GL 250.1031,1).

Linh mục là thành phần của hàng Giáo Sĩ trong phẩm trật Giáo Hội và hoạt động dưới quyền của các Giám Mục.  Nhiệm vụ cao quý nhất của linh mục là việc thực thi thánh vụ của mình trong Thánh Lễ: Khi linh mục “thay thế Chúa Ki-tô công bố mầu nhiệm của Chúa, kết hợp những ước nguyện của tín hữu vào hy tế của thủ lãnh họ, đồng thời trong hy lễ Thánh Lễ, các ngài hiện tại hóa và áp dụng hy tế duy nhất của Tân Ước là hy vật tinh tuyền của Chúa Ki-tô đã một lần tự dâng hiến lên Chúa Cha cho tới khi Chúa lại đến” (GH 28).

Trong chức vụ chủ tọa của cộng đoàn được triệu tập, linh mục mở đầu và nói lời nhắn nhủ, cũng như ban phép lành và kết thúc Thánh Lễ. Đọc Tin Mừng và diễn giảng còn là nhiệm vụ dành riêng cho linh mục (và phó tế). Ngài cũng đọc hay hát Kinh Tạ Ơn - điểm cao nhất của Thánh Lễ -, và các lời nguyện nguyện nhập lễ, tiến lễ và hiệp lễ. Nhân danh cộng đoàn hiện diện và toàn thể dân thánh, linh mục dâng các lời kinh nguyện lên Thiên Chúa (9tt).

 Khi lãnh nhận bí tích Rửa Tội và Thêm Sức, mọi tín hữu bước vào “hàng tư tế thánh”. Từ hàng ngũ này, Thiên Chúa kêu gọi một số tín hữu và trao cho họ trách nhiệm hướng dẫn cộng đoàn Họ là những người được Đức Ki-tô sai đặt làm mục tử, cũng như chính Người được Cha sai đi như là mục tử (Ga 20,21).

Đức Giê-su đã chọn 12 Tông Đồ để trao cho họ trách nhiệm trong Giáo Hội của Người. Chính Người đã chuẩn bị và đã giao phó cho họ toàn quyền việc phục vụ Lời Chúa (Mt 10,8.40; 18,18). Trong bữa tiệc cuối, Người đã để lại cho họ bí tích Thánh Thể (Lk 22,19). Còn các Tông Đồ cũng đã cầu nguyện và đặt tay trên những người được chọn để họ nối tiếp công việc mà Đức Ki-tô trao ban. Một vài người trong đó mang danh hiệu “kỳ mục” - presbytéros (CVTĐ 14,23; 20,17; Tit 1,5). Các vị trợ thủ thời Giáo Hội tiên khởi này là tiền nhân của thừa tác vụ linh mục ngày nay.        

Nhiệm vụ của linh mục được hiểu là một tham dự vào chức “Thượng Tế” hay “Đấng Trung Gian duy nhất” - là Đức Giê-su (Dt 5,5; Tim 2,5).

Thánh Lễ, cuối cùng là một tác động của chính Chúa Ki-tô và của Giáo Hội. Chính Đức Ki-tô hiện diện qua tác vụ của hi tế: trong Lời của Người và dưới hình bánh rượu. Chính Người giảng, hiệp nhất và thánh hóa.