Chúa ở cùng anh chị em

Theo phép lịch sự, chào hỏi là một việc làm tự nhiên khi hai người gặp nhau. Người Việt mình coi tiếng chào cao hơn mâm cỗ; vì chào hỏi người khác là tỏ hiện - bằng lời nói hay bằng cử chỉ - thái độ kính trọng và mối quan tâm đối với người đối diện khi gặp gỡ hay khi từ biệt. Chào hỏi còn là một cử chỉ để mở đầu cho một cuộc đối thoại hay một mối quan hệ với người khác. Lời chào thường luôn đi đôi với một cử chỉ: nhiều nơi bên Tây Âu người ta hôn lên má hay ôm nhau; tại Á Châu thường thì cúi đầu; còn linh mục giang tay ra để chào cộng đoàn.

Sách Cựu Ước không có những lời chào (thế tục) như chúng ta quen biết ngày nay. Lời chào của người Do-thái luôn liên quan đến niềm tin của họ và mang ý nghĩa của một lời chúc lành. Những cách chào chính mà Kinh Thánh kể lại là: “Scha-lom”, nghĩa là: “Bình an ở cùng Bạn” (Tl 19,20); “Gia-vê ở cùng các ngươi” (R 2,4; Tl 6,12); “Bình an cho nhà này” (Lc 10,5); “Chúa ban phúc lành cho anh em” (Tv 129,8). Trong các thư của ngài, Thánh Phao-lô cũng chào hỏi lối này, nhưng dựa trên niềm tin mới - vào Đức Giê-su Ki-tô.

Lời chào “Chúa ở cùng anh chị em” ở đầu Thánh Lễ nhắc nhở cho cộng đoàn biết là có Chúa hiện diện giữa họ (28). Chính Đức Giê-su đã hứa: “Ở đâu có hai ba người họp lại nhân danh Thầy, thì có Thầy ở đấy” (Mt 18,20). Theo truyền thống trong Kinh Thánh, lời chào đầu Thánh Lễ còn là một lời chúc phúc cho nhau, vì khi Chúa ở với ai thì người đó quả thật là có phúc. 

Gọi Chúa Nhật là “Ngày thứ nhất trong tuần”, các Ki-tô hữu thời sơ khai cũng muốn ám chỉ đến ngày thứ nhất trong công cuộc sáng tạo vũ trụ của Thiên Chúa. Đó là ngày của ánh sáng. Với ngày Chúa Nhật, một cuộc sáng tạo mới được bắt đầu (2 Cor 5,17). Cũng từ đó, Chúa Nhật cũng được gọi là “Ngày thứ tám”. Sau sáu ngày làm việc và ngày nghỉ Sa-bát, Chúa Nhật là ngày sống lại: bắt đầu một cuộc sáng tạo mới, to lớn hơn và được hoàn tất trong sự nghỉ yên của ngày Sa-bát vĩnh cữu. Công Đồng Vatican II đã nhắc lại tên gọi bị rơi vào quên lãng này khi dạy: “Theo tông truyền bắt nguồn từ chính ngày Chúa sống lại, Giáo Hội cử hành mầu nhiệm phục sinh vào mỗi ngày thứ tám, ngày thật đáng gọi là ngày của Chúa hay ngày Chúa Nhật” (PV 106).
Chúa Nhật được gọi là “Ngày của Chúa” (Kh 1,10), vì có liên quan đặc biệt với Chúa Ki-tô. Đây là ngày Người trỗi dậy từ cõi chết, cũng là ngày người tín hữu được mời dự tiệc của Chúa để tưởng nhớ đến Mầu Nhiệm Vượt Qua. Lễ Chúa Nhật như vậy bắt nguồn từ cộng đồng của bữa Tiệc Thánh Thể mà Đấng Phục Sinh trao ban cho các môn đệ, và Người vẫn tiếp tục ban trong sức mạnh Thánh Thần.
Tertullian nói đến “Ngày phục sinh của Chúa” đầu thế kỷ 3. Sau nhiều lưỡng lự, các Ki-tô hữu lấy tên “Ngày của Mặt Trời” (dies solis) theo cách gọi các ngày trong tuần của văn hóa Hy-lạp Rô-ma. Hieronymus giải thích sự đón nhận đó như sau: “Nếu ngày của Chúa được người ngoại giáo gọi là ngày của mặt trời, thì chúng ta cũng đồng ý với họ: Vì hôm nay ánh sáng thế giới, hôm nay mặt trời công chính đã mọc lên, và dưới đôi cánh của nó có ẩn chứa ơn cứu độ.”
Một thay đổi quan trọng trong sự phát triển của ngày Chúa Nhật liên quan đến điều luật của Hoàng Đế Konstantin ban hành ngày 03.03.321. Trong đó, ông buộc tất cả các thẩm phán, dân thành phố và tất cả những người buôn bán phải nghỉ vào ngày Chúa Nhật đáng kính. Chỉ có dân quê được phép làm việc để đừng trễ nải thời tiết. Nhờ đó, Ki-tô hữu được tạo điều kiện thuận lợi để tham dự các nghi lễ ngày Chúa Nhật và có thời gian cho những công tác xã hội, cũng như để nghỉ ngơi lại sức cho cơ thể.
Đối với Ki-tô hữu, Chúa Nhật là ngày cử hành mầu nhiệm Vượt Qua. Vì thế, nên “tín hữu bắt buộc phải tham dự Thánh Lễ, kiêng làm những công việc hay hoạt động làm ngăn trở sự thờ phượng Thiên Chúa, sự hưởng niềm vui riêng của ngày của Chúa, hoặc sự nghỉ ngơi cần thiết cho tâm trí và thân xác. Khi vì thiếu linh mục thì khuyên nên tham dự phụng vụ Lời Chúa; hoặc dành một thời gian để cầu nguyện, riêng hay với gia đình” (GL 1246-1247).
Chúa Nhật củng cố niềm tin qua việc tham dự phụng vụ cộng đoàn, đồng thời giúp giảm bớt các áp lực và gò bó của một thế giới văn minh kỹ nghệ, nô lệ hóa và cô lập con người. Theo một ấn định của Liên Hiệp Quốc, kể từ ngày 01.01.1976, Chúa Nhật được coi như là ngày cuối tuần (Week-end, Wochen-ende), không còn là ngày đầu tuần theo như cách hiểu của Kinh Thánh nữa.